ચાલો જાગૃત બનીએ અને સમાજમાં કેન્સર સામે પ્રતિરોધ કેળવીએ

દર વર્ષે 4 ફેબ્રુઆરી, તે વિશ્વ કેન્સર દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસનો હેતુ કેન્સર જેવી બીમારી વિશે જાગૃકતા ફેલાવવાનો છે. ચાલો આપણે બધા આ રોગ વિશે સજાગ રહીએ અને સમય-સમય પર તપાસ કરાવીએ. પીડિત વ્યક્તિ સાથે માનવતાથી વ્યવહાર કરો કારણ કે કેન્સર સ્પર્શ દ્વારા ફેલાતો નથી..
પોરબંદર આખો જિલ્લો બરડા તથા ઘેડ કેન્સર ની બીમારીથી પીડિત છે, અને છાસવારે આપણા સમાજ ને સારવાર માટે રાજકોટ અને અમદાવાદ દોડવું પડે છે.
એ આપણે બધ્ધાને ખબર છે આના સિવાય નું એક અન્ય મુખ્ય કારણ છે વ્યસનો અને પાન-બીડી-ગુટખા ની દુકાનો.તથા બરડા ડુંગર નો દેશી દારૂ આ આપણું યુવા ઘન તું પતન કરી દીધું છે
એમ કહી શકાય કે આપણા જિલ્લા અને દરેક ગામડાઓ માં ગલીએ ગલીએ પાનમસાલા ની દુકાનો છે , આનાથી સૌથી મોટું નુકશાન આપણી આવનારી પેઢી ને છે .(ઘણી વખત લોકો ફ્રેશ થવા, ગામ માં શું ચાલે છે જાણવા આવી દુકાને
જાય છે અને આગળ જતા વ્યસનો નો ભરડા માં ફસાઈ બેશે છે -હવે તો અમુક જગ્યાએ મહિલાઓ-બાળકો પણ માવા ગુટખા ના આદિ બન્યા છે). જે થયું એ તો આપણે બદલી નથી શકતા પણ આગળ કઈ દિશા માં જવાનું છે એ નક્કી કરવું ચોક્કસ આપણા હાથમાં છે.
નક્કી અપને કરવાનું છે કૅન્સર ની સારવાર અતિ મોંઘી છે તેમાં આપણું ઘર ધસાઈ જાય છે ભાઈ ઓ આથી આપણે વ્યસન તજી તંદુરસ્ત સમાજ નું નિર્માણ કરી એ..
”કેન્સર” શબ્દ કાને ગૂંજે ત્યારે ઘણાંય દર્દીઓ, પરિવારજનો પડી ભાંગે છે પરંતુ તેનાથી ડરવાની જરૂર નથી. કેન્સર પ્રાણઘાતક હોવા છતાં વર્તમાન સમયમાં વિજ્ઞાનની પ્રગતિ, નવા સંશોધનો, અત્યાધુનિક ટૅક્નોલૉજી, નિદાન પ્રક્રિયામાં આધુનિકતા જેવા અનેક પરિબળો તેમજ સમયસર, વહેલા નિદાન અને યોગ્ય સારવાર દ્વારા દર્દી કેન્સર રોગ સામેની લડતમાં “વિજય” મેળવી શકાય છે.
સમગ્ર વિશ્વમાં ૪ ફેબ્રુઆરીને “વિશ્વ કેન્સર દિવસ” તરીકે ઉજવીને લોકોમાં કેન્સર જેવા ભયાવહ રોગ સામે જનજાગૃતિ લાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે..
કેન્સર જેવી જીવલેણ બીમારીને રોકવા, તે અંગે જાગૃક્તા ફેલાવવા માટે દર વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે 4 ફેબ્રુઆરીના રોજ કેન્સર દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. દરેક માનવજીવન અણમોલ છે. કેન્સરથી કોઈનો જીવ ન જાય, તે માટે સમયસર કેન્સર ઓળખવું જરૂરી છે. કેન્સરના લક્ષણો જાણીએ, લોકોને જણાવીએ અને જીવન બચાવવામાં ફાળો આપીએ.

સૌથી મોટી કરુણતા એ છે કે મોટા ભાગ ના કેસ માં એટલી મોડી ખબર પડે છે કે જયારે વાત હાથ માંથી જતી રહી હોય...પરિવાર માનસિક, શારીરિક અને આર્થિક બધી જ રીતે ધોવાઇ જાય છે...

બધા જ વ્યસનિઓ ને હું એક અનુરોધ કરીશ કે એક વાર કેન્સર હોસ્પિટલ ની મુલાકાત કરે…ત્યાં દર્દી ની પરિસ્થિતિ જોયા પછી કદાચ જાતે જ ઘણું સમજી જશે…
તમાકુ પાન માવા ગુટકા ફાકી બીડી સિગરેટ..
સ્વરૂપ ગમે તે હોય..રોગ કેન્સર..મોં નું ગલોફાનું જડબાનું જીભનું કાકડાનું અન્નનલીનું કે ફેકસાનું કે અન્ય ભાગનું..
ક્યારેક આનંદ થી, ક્યારેક મજાક સ્વરૂપે,ક્યારેક લે બે દાના એવી દોસ્તી ની દાવત અને પછી સ્વાદનો ચસ્કો,કામનો તનાવ,સ્ટ્રેસ વગેરેના ભાગરૂપે લોકો (પુરુષો,આજકાલ સ્ત્રીઓ પણ,જુવાનીયાવ,બાળકો પણ,આબાલ વૃદ્ધ દરેક )પાન માવા ગુટકા ફાકી વ્યસન બીડી સિગરેટ હુક્કા નશીલા પદાર્થો તરફ વળે છે..
આવા વ્યસનો શારીરીક, આર્થિક માનસિક સામાજિક અધોગતિ તરફ લઈ જાય છે..વ્યસન છોડીએ..જેથી કેન્સર નામના મહાકાળ ને નાંથી શકાય કે જેની અતિ ખર્ચાળ પીડાદાયક સારવાર છે..
સમગ્ર વિશ્વમાં સૌથી વધારે મોઢાના કેન્‍સર સૌરાષ્ટ્રમાં પોરબંદર જિલ્લામાં જોવા મળે છે, તમાકુંનું સેવન તે ઝેરના સેવન કરતા પણ વધારે જોખમી છે. છાશવારે તમાકુ ચાવતા લોકો મૃત્‍યુ તરફ ધકેલાઇ રહ્યા છે અને તેમને તેનો અણસાર પણ નથી હોતો. એક સિગારેટ માણસનું આયુષ્‍ય ૧૦ મિનિટ ઘટાડી નાખે છે. એટલે જ તો કેવાય છે, સિગારેટના એક છેડે અગ્નિ હોય છે અને બીજા છેડે મુર્ખ હોય છે. જે પૈસા ખર્ચીને પોતાના મોતનો સામાન લ્‍યે છે. આવું જ કઇક એક ફાકી અને માવામાં પણ બની શકે છે. તમાકુંને પોતાનો કોઇ સ્‍વાદ હોતો નથી, એટલે તમાકું કે ગુટકા બનાવતી મોટી બ્રાન્‍ડસ તેના શુગર અને અન્‍ય મીઠા તત્‍વો ઉમેરે છે જે લાંબા ગાળો દાંતને નુકશાન કરે છે. તમાકુંમાં રહેલા અનેક બારીક કણ અથવા ભુકો, દાંતના ઉપરના પળને ખોલી નાંખે છે, અને મોઢામાં રહેલા નરમ સુક્ષ્મ કણો ત્‍વચા ઘસી નાખે છે, અને આમાંથી છુટું પડતું રસાયણ રકત પ્રવાહમાં સિધુ ભળી જાઇ છે.

૧. તમાકુના પ્રકારોઃ-
તમાકુનું સેવન ઘણી પ્રકારે કરી શકાઇ છે. પરંતુ તેનામાં મુખ્‍ય તત્‍વ નીકોટીન છે, જે શરીરને અંદરથી ખોખલું કરી નાખે છે.(૧) સીગારેટ (ર) બીડી (૩) ફાકી (૪) માવો (પ) દેશી તમાકુ (૬) ચીલમ (૭) બજર (છીંકણી) વગેરે અનેક પ્રકારમાં આ ઝેર બજારમાં ઉપલબ્‍ધ છે. તમને જાણીને આﾍર્ય થશે કે સિગારેટમાં ર૦૦થી વધારે ‘કાર્સિનોજન’ એટલે કે, કેન્‍સર પેદા કરનાર તત્‍વો હોય છે. ઉપરાંત, સ્‍વાદ વાળુ મીઠું પણ તમાકુમાં ઉમેરવામાં આવે જે બ્‍લડ પ્રેશર વધારે અને કિડનીના રોગોને નોતરે છે.

ર. તમાકુ સેવનથી થતી અસરો :-
મોઢાનું કેન્‍સર : તમાકુનું સેવન ન કરતા લોકોની સરખામણીએ તમાકુ સેવન કરનારી વ્‍યકિતઓને પ૦ ટકા વધુ પેઢાનું હોઠનું કે ગાલનું કેન્‍સર થવાના ચાન્‍સ રહે છે.
ગળાનું પેટનું કેન્‍સર :- ગળાની અંદર રહેલી સ્‍વરપેટી અને અન્‍નનળીનું કેન્‍સર
હૃદય રોગ :- હાર્ટ અટેક, સ્‍ટ્રોક, હાઇ બ્‍લડપ્રેસર
દાંતને લગતા રોગો :- દાંત પર ડાઘા પડવા, દાંતને નુકશાન, દાંતના પેઢાના રોગો, મોઢામાંથી દુર્ગંધ, જીભ પર કાળા ડાઘા પડવા
પેટની સમસ્‍યા :- પેટમાં ચાંદા પડવા અને પાચનક્રિયા મંદ પડવી
સ્‍વાદ કે સુંઘવાની શકિત ગુમાવવી :- સ્‍વાદ કે સુંઘની ઇન્‍દ્રિયો નબળી પડતા ખોરાકમાંથી સ્‍વાદ ન આવવો અને ભૂખ ન લાગતા શરીરને પોષણ નથી મળતું અને આરોગ્‍ય પણ બગડે છે.
શારીરિક પરિવર્તનો :- થાક લાગવો, સ્‍નાયુઓ નબળા પડવા, ચક્કર આવવા અને શારીરિક ક્ષમતા નબળી પડવી.

૩. મોઢાનાં કેન્‍સર થવા લક્ષણો :-

1.હોઠ તેમજ દાંતના પેઢાં નબળા પડી જાય છે અથવા તો હોઠ દુખવા લાગે છે તેમજ મોઢામાંથી લોહી નીકળવા લાગે છે.
2.ગાલ પર સોજો આવવો કે ગાલની અંદરની ત્‍વચા છોલાઇને જાડી થઇ જવી જે તમે તમારી જીભથી મહેસુસ કરી શકો છો.
3.મોઢાની અંદરના કોઇપણ ભાગમાં જડતા આવી જવી કે કોઇપણ ભાગ સંવેદના શૂન્‍ય બની જવો.
4.દાંતના પેઢા, અને મોઢાની અંદર સફેદ અથવા તો લાલ ડાઘા દેખાવા.
5.જમતી વખતે ખોરાક ચાવવામાં કે ગળવામાં પડતી મુશ્‍કેલી
6.અવાજ બદલાઇ જવો. ૩. નિકોટીનની લતથી પીડાતી વ્‍યકિતના શરીરમાં નિકોટીન ન જવાથી થનારા લક્ષણોઃ-
7.તમાકુ છોડયાના એક કે બે દિવસ બાદ ચક્કર આવવા, બેચેની લાગી, તણાવ અનુભવવો, માથુ દુખવુ અને થાક લાગવો.
8.વધુ પડતુ ચીડીયા સ્‍વભાવનું બની જવુ, ગુસ્‍સે થવુ, ધીરજ ન રહેવી અને કોઇપણ બાબતે ચિંતા થવી.
9.ઉંઘ ન આવવાની તકલીફ, ઉંઘ ઉડી જવાની કે બહુ ઉંઘ આવવાની તકલીફ અને ઉંઘમાં બિહામણા સપના આવવા.
10.ધ્‍યાન કેન્‍દ્રિત કરવામાં તકલીફ
11.વધુ પડતી ભુખ લાગવી.

આ લક્ષણો થોડા દિવસો કે થોડા સપ્‍તાહો સુધી રહે છે પરંતુ ત્‍યારબાદ તમે દિવસે ને દિવસે તમારી જાતને વધુ સારી અને સ્‍વસ્‍થ અનુભવશો.
નિકોટીનની જરૂરતથી બચવા અને તેના લક્ષણો કે તેની તકલીફો સામે રક્ષણ મેળવવા નિકોટીનયુકત અથવા તો અન્‍ય પદાર્થો અથવા દવા લઇ શકાય ?
નિકોટીનની જગ્‍યાએ તેનાથી રાહત આપે તેવા અન્‍ય પદાર્થો કે દવાઓ લેવાથી નિકોટીન લેવાની જરૂર પડતી નથી અને તમાકુ છોડવા માંગતા કે છોડી ચુકેલા વ્‍યકિતઓને અન્‍ય તકલીફોથી બચાવે છે.
નીચે પ્રમાણેની કેટલીક યુએસ એફડીએ પ્રમાણીત નિકોટીનયુકત ચીજવસ્‍તુઓ લઇ શકાય.
નિકોટીન પેચ, નિકોટીન ગમ, નિકોટીન લોઝેન્‍જ, નિકોટીન નસલ સ્‍પ્રે (નાકમાં નાખવાનો સ્‍પ્રે), નિકોટીન ઇનહેલર, બુપ્રોપિઓન અને વેરેનિસલિન એ બંને પ્રોડકટસ નિકોટિનની આદત છોડાવે છે અને તેનાથી બચાવે છે પરંતુ તેમાં નિકોટિન નથી હોતુ. તમાકુંનું સેવન કરનારાઓ માનતા હોય છે કે તેને છોડવુ ઘણું અઘરૂં છે, પરંતુ દ્રઢ મનોબળથી તથા પરીવારજનો અને મિત્રોના સહયોગથી આ દુષણથી મુકિત મળી શકે તેમ છે. તમે એક વાત ગાંઠી બાંધી લો કે તમાકુના ભરડામાંથી તમે પોતે જ છોડાઇ શકો તેમ છો. તમાકુથી થતી બિમારીઓની અવધી બહુ લાંબી હોય છે, તેઓ દર્દીને માનસીક અને શારિરીક અને આર્થિક રીતે પાઇમાલ કરી નાખે છે અને મહદ્‌અંશે તેમની સંપૂર્ણ સારવાર શકય બનતી નથી. પરંતુ આ તમામ બિમારીઓનો રોકથામ શકય છે. તો આજે જ તમાકુ છોડવાનો નિર્ણય લો તમારી અને તમારા પરિવારના જીવનમાં આનંદ અને વૈભવના ક્ષણો કાયમ રહે તે માટે તમાકુનો ત્‍યાગ કરો.

• ભનુભાઈ ઓડેદરા. પોરબંદર